Naar aanleiding van de recente ontwikkelingen inzake het 8
Decemberproces legt het Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld
de volgende verklaring af.
Sinds 1980 is Suriname terechtgekomen in een historische
fase waarin sociale strijd met geweld werd uitgevochten. Die strijd heeft
tussen 1980 en 1992 geleid to 450 doden, waarvan 15 op 8 December 1982. De
meeste doden vielen tijdens de Binnenlandse Oorlog (1986-1992). Daarbij zijn
van beide zijden wrede misdaden begaan waaronder executies, onthoofding,
doodkappen van een jongeman in klein stukken. Naast de 450 doden zijn er
talloze gewonden en nabestaanden die met trauma’s door het leven moeten gaan.
Voor de nabestaanden van politiek geweld maakt het niet uit hoe hun geliefden
om het leven zijn gekomen. De pijn en het verdriet schreeuwt om gerechtigheid.
Nabestaanden van de 8 Decembermoorden en de slachtpartij bij Moiwana hebben
getracht via gerechtelijke procedures gerechtigheid te krijgen en zijn daarin
ondersteund door binnen- en buitenlandse krachten. De overige ruim 400
nabestaanden hebben dat niet gedaan en hebben de steun ontbeerd om
gerechtigheid te vinden.
Hoewel politiek geweld na 1992 tot stilstand is gekomen,
heeft het diepe sporen achtergelaten in de Surinaamse samenleving. Een enorme
polarisatie en diepe verdeeldheid hebben de Surinaamse gemeenschap in de
afgelopen decennia getekend. Het is de vraag of met de afronding van het 8
Decemberproces een einde zal komen aan die polarisatie en verdeeldheid. Dat zal
afhangen van hoe de Surinaamse gemeenschap zal reageren op de uitspraak van de
rechtbank. Iedereen heeft daarin zijn of haar eigen verantwoordelijkheid.
Het Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld
gaat uit van het principe dat gerechtigheid tot vrede moet leiden en niet tot
een nieuwe uitbarsting van geweld. Zuid Afrika onder leiding van Nelson Mandela
heeft een voorbeeld gesteld hoe een land kan omgaan met politiek geweld. Waarheidsvinding,
dialoog en verzoening kan leiden tot gerechtigheid in vrede. Mandela is
hiervoor geroemd en geprezen. Zijn vredesinitiatief is door Nederland ook
financieel ondersteund.
In Suriname heeft Nederland 31 miljoen gulden gestoken om de
Binnenlandse Oorlog in haar voormalige kolonie te voeren. Nu is het tijd voor
Nederland om Mandela’s voorbeeld in Suriname te steunen.
Suriname heeft sinds 1980 drie amnestiewetten gekend. De
tweede amnestiewet, die door president Venetiaan en de Frontregering in 1992 is
ingevoerd om de daders van de misdaden tijdens de Binnenlandse Oorlog te
vrijwaren voor vervolging, heeft een traject uitgestippeld om te komen tot
gerechtigheid en vrede.
Artikel 3.1.a stelt: “Indien
personen veroordeeld zijn tot straf, de bevoegdheid tot uitvoering van die
straf vervalt en, voor zover zij zich tot uitvoering van die straf in detentie
bevinden, het Openbaar Ministerie, of de rechter die de straf heeft opgelegd,
de onmiddellijke invrijheidstelling zal bevelen.”
In de Memorie van Toelichting schrijft president Venetiaan:
“Indien de amnestieregel het beoogde
doel wil bereiken, is het van essentieel belang, om een duurzame basis te
scheppen voor een vertrouwen bij alle betrokken partijen. Hiervoor zal in de
eerste plaats vereist zijn, het op gang brengen van een dialoog tussen deze
partijen door een buiten de partijen staande instantie. Alhoewel deze weg
wellicht langdurig kan zijn lijkt zij onder de huidige omstandigheden de enige
praktisch mogelijke.”
Met deze bepalingen hebben president Venetiaan en de Frontregering willen verzekeren dat gerechtigheid leidt tot vrede in plaats van nieuw geweld. Het is ook helemaal in de geest van Nelson Mandela. De derde amnestiewet heeft de tweede volledige overgenomen en alleen de periode waarop amnestie toegepast wordt, uitgebreid van 1980 tot 1992.
Het Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld
roept de Surinaamse gemeenschap op om in deze geest een nieuw pad in te slaan
in de geschiedenis van Suriname: het pad van vrede en verzoening middels
waarheidsvinding en dialoog. We hopen dat deze oproep ondersteund zal worden
door nationale en internationale krachten die Suriname een goed hart toedragen.
Humphry Jeroe
Voorzitter
